TÂM LÝ LÀ GÌ ?

Trong cuộc sống hàng ngày, chúng ta vẫn nghe nhắc nhiều đến từ tâm lý. Với cách hiểu thông thường và dừng lại ở mức phổ thông, ta có thể hiểu: tâm lý là một từ chung để nói về những người có sự hiểu biết về lòng người, về tâm tư tình cảm của người khác. Thế giới tâm lý của con người vô cùng kỳ diệu và phức tạp, nó bao hàm nhiều hiện tượng đa dạng, phong phú từ cảm giác, tư duy tưởng tượng cho đến tình cảm ý chí của con người…

Quá trình nghiên cứu các vấn đề trên đã dần hình thành nên một ngành khoa học mới đó là ngành Tâm lý học. Vậy, trên cơ sở là một môn khoa học, ta cần hiểu tâm lý là gì?

Theo nguyên ngữ, Tâm Lý Học (Psychology/ Psychologos) gồm hai từ ghép lại: “Psyche” là linh hồn”(soul) hay “tinh thần” (spirit) và “logos” là học thuyết hay khoa học. Vì thế, Tâm Lý Học (Psychology) là khoa học về tâm hồn. Trong lịch sử ngành tâm lý học có rất nhiều trường phái nghiên cứu về tâm lý và vì vậy cũng có rất nhiều định nghĩa khác nhau về tâm lý mỗi ngành chuyên biệt. Mỗi một định nghĩa mang một bản sắc riêng, bởi trong định nghĩa nào cũng cũng đã bao hàm một quan niệm, một lý lẽ riêng mà trên lập trường của mỗi trường phái đều có cái lý của nó. Dưới đây xin đưa ra một định nghĩa của quan điểm tâm lý học hiện đại bàn về “Tâm lý là gì?”

“Tâm lý là toàn bộ những hiện tượng tinh thần nảy sinh và diễn biến ở trong não tạo nên cái mà ta gọi là nội tâm nơi mỗi người và có thể biểu lộ ra bên ngoài qua hành vi”.

Định nghĩa này đã bao hàm được hai yếu tố, đó là “tinh thần” và “hành vi”, bởi do tâm lý nơi con người không tự sinh ra, nó cũng không phải là một vật thể ở bên ngoài tác động vào con người, mà tâm lý là do não sinh ra (chủ yếu là phần vỏ não). Trong định nghĩa này, chúng ta cần hiểu rõ hơn về các khái niệm như hiện tượng tâm lý, nội tâm và hành vi.

Hiện tượng tâm lý: Hiện tượng tâm lý là những biến chuyển bên trong tâm hồn bao gồm sự cảm thấy, suy nghĩ, cảm xúc như “thất tình” tức là bảy tâm trạng mà con người thường gặp: Hỷ, Nộ, Ái, Ố, Ai, Cụ, Dục (mừng, giận, thương, ghét, buồn, sợ, muốn)

Nội tâm con người: Nội tâm là những gì diễn ra trong “tâm hồn” hay trong lòng của mỗi người. Nội tâm là cái mà ta không thể trực tiếp nhìn thấy được, cũng không sờ được, nhưng vẫn hoạt động cách mạnh mẽ và cho phối tâm lý, hành vi, tâm trạng con người.

Hành vi: Hành vi con người bao gồm các cử động, chuyển động, cử chỉ, lời nói, điệu bộ, hành động có ý thức của con người. Người khác có thể trực tiếp nhìn thấy và đánh giá chúng.

Thực tế, sống trong một môi trường xã hội với những mối tương quan, con người trực tiếp nhận sự tác động từ ngoài bên thông qua các giác quan, sự hiểu biết và sự tổng hợp phân tích của bộ não. Tâm lý chính là kết quả của quá trình phân tích, tổng hợp các thông tin từ ngoài môi trường đưa vào não. Qua đó chúng ta thấy được rằng, não bộ chính là nơi sản xuất ra tâm lý. Yếu tố chính để tạo ra những phản ứng tâm lý chính là các tác động của môi trường, của thông tin mà bộ não nhận được thông qua các giác quan của cơ thể.